نقشه روستاهای شهرستان دیر
شهرستان دَیّر (به فتح اول و کسره یاء مشدد) یکی از شهرستانهای استان بوشهر در جنوب ایران و در ساحل خلیج فارس قرار دارد. دارای سه بخش مرکزی، آبدان و بردخون است.
مرکز این شهرستان بندر دیر است.
بر اساس سرشماری رسمی سال ۱۳۹۰ جمعیت این شهرستان ۵۲٫۵۲۳ نفر (۱۲٫۷۷۹ خانوار) است که بر همین اساس در سال ۱۳۸۵ جمعیت آن ۴۸٫۴۸۸ نفر (۱۰٫۰۳۶ خانوار) بودهاست.
شهرستان دیر از شمال به شهرستانهای دشتی و تنگستان و از طرف مشرق به شهرستانهای گنگان و جم و از ناحیه جنوب به و غرب به آبهای خلیج فارس منتهی میگردد.
طول نوار مرزی-دریایی شهرستان دیر ۹۵ کیلومتر است که از خور بردستان (حد فاصل آن با شهرستان کنگان) شروع میشود و تا خور زیارت (حد فاصل آن با شهرستان دشتی) ادامه دارد.
این شهرستان از سه بخش: مرکزی، بخش آبدان و بخش بردخون تشکیل شدهاست. دارای ۵ شهر شامل بندر دیر، بردستان، آبدان، دوراهک و بردخون و همچنین تعداد ۵ دهستان است که دهستان حومه در بخش مرکزی، آبدان و سرمستان در بخش آبدان؛ و بردخون و آبکش در بخش بردخون قرار دارند. تعداد ۷ دهیاری نیز در روستاهای: اُلی شمالی، اُلی جنوبی، لمبدان پایینی، لمبدان بالایی، لمبدان حاجیآباد، دوراهک و سرمستان در بخش مرکزی و در روستاهای: آبکش، شهنیا، بردخون کهنه، سجادیه و مغدان در بخش بردخون دایر و فعالند.
راههای ارتباطی
جاده ارتباطی کشوری بوشهر – بندر عباس که در شمال شرق شهرستان از تنها شهر آبدان میگذرد.
جاده ارتباطی مرکز شهرستان دیّر به جاده ارتباطی بوشهر _ بندرعباس که آسفالته میباشد ۱۵ کیلومتر.
جاده ارتباطی مرزی ساحلی که از مرکز شهرستان تا بوشهر ادامه دارد و از شهر بردخون میگذرد به طول ۲۰۰ کیلومتر.
جاده ارتباطی بخش بردخون که از روستای شهنیاء جاده مرزی را به جاده اصلی بوشهر _ بندرعباس که آسفالته میباشد متصل میکند ۲۰ کیلومتر.
جاده ارتباطی روستاهای میانی که از شهر بردستان تا آبدان امتداد دارد و شوسه میباشد به طول ۳۶ کیلومتر.
گسلها، شکستگیهای دامنه کوهها و وجود صدفهای دریایی در شیارها حکایت از پایین رفتن سطح آب دریا، حرکات زمین و مدفون شدن مواد آلی با گلهای آهکی در ته دریا میباشد.
جنس خاک منطقه قلیایی است و به همین علت گیاهان نمیتوانند مواد مورد نیاز خود را جذب نمایند. کمی رطوبت زمین، حرارت زیاد هوا و کمبود مواد آلی نیز مزید بر علت شدهاست. وجود تودههای نمکی سبب شور شدن آبهای روان گردیدهاست. ناهمواریهای این منطقه جزء نواحی پست زاگرس جنوبیاند که ارتفاع آنها نسبت به زاگرس بلند، کمتر و قوس و چینها نیز بسیار ملایم و به تدریج به طاقدیس و ناودیسها ختم میشود.
تنها رودخانه دایمی که از شهرستان عبور میکند رودخانه مند است که در مرز شمالی شهرستان دیر با دشتی جریان دارد. دیگر رودخانهها فصلی بوده و در هنگام بارندگی جریان دارند. رود مند که از انار واقع در ۲۸ کیلومتری شمال شرقی کازرون سرچشمه میگیرد در منطقه «زیررود» بخش بردخون به دریا میریزد. در منطقه آّبدان و لمبدان سفرههای آبهای زیرزمینی وجود دارد که بارندگی فصل زمستان نیز بستگی دارد و با کم و زیاد آمدن باران نوسان پیدا میکند. چشمه آب گرم در کوههای «گنوی» و چشمههای دیگر نیز «لوحک»، «تنگ دوراهک»، «تنگ هیخ» و «گرگم» وجود دارد.
آب و هوای منطقه در بیشتر ایام سال گرم و مرطوب در کنار ساحل گرم و خشک در فواصل دور تر از ساحل میباشد. زمستان این شهرستان مشابه هوای بهاری استانهای سردسیر کشور میباشد.
در فصل تابستان بادی معروف به باد یکصد و بیست روزه که خشک و سوزان است در منطقه میوزد و به اصطلاح محلی به «تش باد» یا «باد گرم» معروف است. میزان بارندگی کم و بارندگیها متو سط سالانه ۲۱۵ میلیمتر در ماههای آذر تا اسفند میباشد.
درجه حرارت در شهرستان دیّر حداکثر میانگین دما ۴۷ درجه سانتی گراد و کمترین معدل حداقل دمای سالانه ۲۲ درجه است. در فصل تابستان و در زمان وزش بادهای گرم «تش باد» دما به پنجاه درجه سانتی گراد نیز میرسد. سردترین هوا در اواخر دی و اوایل بهمن و گرمترین زمان در تیر و مرداد ماه است.
رطوبت: در این منطقه به لحاظ نزدیکی به دریا رطوبت زیاد که حداکثر مطلق ۱۰۰٪ و متوسط میزان رطوبت به ۵۶ نیز میرسد.
رضا طاهری محقق تاریخ جغرافیایی خلیج فارس در کتاب از مروارید تا نفت (تاریخ خلیج فارس) با بررسی زندگی در هزاره تاریکی تاریخ قوم ایرانی در کنار جلگههای خلیج فارس و نخچیرگاه (جغرافیای طبیعی شکار حیوانات) این شهرستان را از قدیمیترین آبادی جغرافیای تاریخی اقوام ایرانی میداند و بخش بیشتر جغرافیایی اجتماعی – سیاسی دیر را در قرنهای ساسانی و اسلامی زیر مجموعه سیراف (تابع ایالت فارس) میداند و بعدها در ماندستان و سپس دشتی بررسی میکند. بنای بندر دیر جدید را بر خرابههای بنادر کهن دوران سلوکی و اشکانی تصویر میکند و وجه تسمیه بندر دیر را در مهاجرات بحرینیهای از محله دیر در بحرین (در دو قرن پیش) میداند.
رضا طاهری با استناد به گفته حمدالله مستوفی در کتاب نزههالقلوب (هشتم هجری): ماندستان بیابانی است سیفرسنگ بر ساحل دریا و در آنجا دیرهاست و هیچ آب روان و کاریز ندارد و حاصلش جز غله و پنبه دیمی ندارد. همچنین با استناد به نوشتههای گریشمن و آرتور کریسنسن و ایجاد شهرکهای سلوکینشین در خلیج فارس و گمانههای احمد اقتداری دربارهٔ نام بتانه در کتاب شهرهای باستانی خلیج فارس، در ذکر بلوک ماندستان، کلمه ماندستان را در کلمه «مند» را اسم قسمت سفلای رود سکان (ثکان) و ماندستان قدیم و سیف مظفر را در بلوک دشتی بررسی میکند؛ و میگوید: اما آنچه از پیشینه این منطقه و آثار باستانی موجود در منطقه برمیآید از آبادیهای کهنتر از سیراف اسلامی یا دوران پس از سیراف هخامنشی است.
بعضی از مورخین معتقدند که بندر دیر در اصل یهودینشین بودهاست که احتمالاً به علت تفوق آنها بر دیگر نحلههای مذهبی و نیز احداث کنیسههایی به نام دَیر، این منطقه را دَیر نامیدهاند که با گذشت زمان در تلفظ کتابت به دَیِّر مبدل گردیدهاست.
از آثار و ابنیه بر جای مانده مثل قلعهها، سدها و قناتهایی که از قدمت تاریخی برخوردارند، نشان از گذشتهای پر رونق و عصری طلایی و نیز ارتباطات بازرگانی و تجارتی با سرزمینهای دوردستی همچون هند و چین و بینالنهرین و حتی بخشهایی از آفریقا را دارد.
همچنین گفته شده بعلت آبادانی به دایر معروف بوده سپس دَیِّر نامیده شدهاست. نیز بعضی معتقدند به علت مهاجرت عدهای از اعراب بحرین از منطقهای به نام دیر، محل سکونت فعلی خود را نیز همانگونه نامیدند.
نقشه روستاهای شهرستان دیر شامل ۴ روستا می شود.
نقشه ها شامل نقشه روستای آبدان، نقشه روستای آبکش، نقشه روستای برخون، نقشه حومه دیر می شود.
این نقشه ها توسط معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۰ تهیه شده است.



